اصول شرکت داری

بر اساس نظر صاحب نظران، نظام حاکم بر مدیریت یک کشور تا حد زیادی با اصول شرکت داری آن هماهنگی و مطابقت دارد. در یک شرکت مالکان و صاحبان سهام، نمایندگانی را به عنوان اعضای هیئت مدیره انتخاب می کنند و این نمایندگان نیز بخش عمده ای از اختیارات خود را به شخص مدیر عامل تفویض می کنند و در نهایت صاحبان شرکت به صورت مستقیم و غیر مستقیم بر عملکرد شرکت نظارت دارند و به صورت دوره‌ای می‌توانند نمایندگان خود را بر اساس عملکرد آن ها و انتظاراتی که از آنها وجود داشته است مورد ارزیابی قرار داده و در مورد ابقا و یا تغییر هر یک از آنها تصمیم گیری نمایند.

به همین صورت نمایندگان صاحبان سهام به عنوان عضو هیئت مدیره نیز می توانند به صورت دوره ای عملکرد نماینده خود را به عنوان مدیر عامل مورد ارزیابی قرار داده و می ‌توانند در زمان مقتضی مدیر عامل شرکت را تغییر دهند و به صورت دوره‌ای اعضای هیئت مدیره می توانند مدیرعامل خود منتخب را در ارتباط با هر یک از ابعاد عملکردی شرکت مورد بررسی قرار داده و از او گزارش عملکرد بخواهند.

 

بنابراین همانطور که ملاحظه می شود اصول شرکت داری تا حد بسیار زیادی می ‌تواند با نظام حاکم بر مدیریت یک کشور که به صورت جمهوری اداره می شود شباهت های بسیار زیادی داشته باشد اجزایی که در اصول شرکت داری در کشور ایران تعریف شده است دقیقا همانند اجزایی که در نظام مدیریتی کشور وجود دارد نقش حیاتی داشته و هر یک به نوبه خود وظایف مهمی را بر عهده دارند و حذف نمودن هریک از آنها می ‌تواند اثرات مخربی در کوتاه مدت و بلند مدت داشته باشد.

چنین ویژگی در نظام حاکمیت یک کشور نیز دقیقاً وجود دارد در نظام مدیریتی کشور که به صورت جمهوری اداره می شود در واقع مردم به عنوان صاحبان اصلی کشور نفرات ارشد مسئول در زمینه مدیریت نظام حاکمیتی را به صورت مستقیم و غیر مستقیم انتخاب می نمایند و می توانند بر عملکرد آنها نظارت داشته باشند و در صورتی که هر یک از این اجزا به صورت برنامه ریزی نشده حذف شوند و یا کار خود را به درستی انجام دهند تاثیر زیادی در کل سیستم مدیریتی نظام کشور خواهد داشت.

یکی دیگر از نتایج مفید حاصل از اجرای اصول مدیریت آن است که کسانی که در راس هرم مدیریتی شرکت مسئولیت بر عهده می‌گیرند انواع نظارت هایی که به طرق مختلف در شرکت وجود دارد رفتار امانتداری و درستکاری را در مدیران القا می نماید و در واقع ریسک بروز هرگونه تقلب و یا فساد مدیریتی در نظام شرکت داری را کاهش می دهد. همه این موارد در صورتی به صورت کامل محقق می شود که هر یک از اجزای پیش‌بینی شده در نظام مدیریتی شرکت به درستی وظایف خود را انجام دهند در این صورت می توان انتظار داشت احتمال بروز تقلب و یا رفتارهای نادرست شرکت به شدت کاهش پیدا کند از این رو بر اساس اعتقاد صاحب نظران اصول شرکت داری که در حال حاضر در ایران و اکثر کشورهای دنیا حکمفرما است دقیقا همانند یک شمشیر دو لبه هم می تواند سبب نابود کردن یک کسب و کار گردد و هم می‌تواند در ایجاد خلق ارزش توسط آن کسب و کار مورد استفاده قرار گیرد.

به این معنا که در صورتی که یک و یا چند جز از کل اعضای شرکت داری در یک سازمان نتوانند به خوبی کار خود را انجام دهند به شدت نظام حاکم بر این شرکت می تواند بر اصل کسب و کار آسیب های جدی وارد نماید و در صورتی که هر یک از اجزا کار خود را به خوبی انجام دهند در جهت تولید ارزش افزوده در آن کسب و کار می تواند حمایت‌های خوبی انجام شود.

 

 

اجرای درست اصول شرکت داری ضامن محقق شدن انتظارات سهامداران

یکی از مهمترین فواید رعایت این اصول در سازمان ها آن است که این اطمینان حاصل خواهد شد که در درازمدت انتظارات سهامداران به عنوان یکی از این ذینفعان اصلی شرکت به خوبی مورد توجه قرار گرفته و انتظارات آنها برآورده می شود و در طی مسیر فعالیت شرکت سهامداران می‌توانند میزان تحقق انتظارات خود را به صورت دوره ای مورد پایش قرار داده و عملکرد نمایندگان خود را از این منظر مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار دهند.

 

تعاریف موجود از اصول شرکت داری

در یک تعریف ساده مجموعه اقداماتی گفته می‌شود که از طریق آن می توان یک شرکت را اداره و کنترل نمود به عنوان اصول شرکت داری می نامند.

تعریف کامل و علمی ‌تری نیز وجود دارد و آن این است که شرکت  شامل فرآیندها، دستورالعمل ها، قوانین و مقرراتی است که چگونگی هدایت مدیریت و کنترل یک شرکت را تحت تاثیر قرار می دهد. در اثر آن می‌توان نحوه ارتباط بین تمامی ذینفعان شرکت را تعریف نمود و با استفاده از آن می توان حمایت ‌ها و بستر های لازم را برای اهدافی که شرکت و کسب و کار دنبال می‌نماید فراهم نمود.

 

ضرورت توجه به اصول شرکت داری

در ادامه این بخش به مهمترین دلایل توجه به اصول شرکت داری اشاره می شود.

۱ – حصول اطمینان از اینکه مدیران در جهت افزایش ثروت مالکان فعالیت می نمایند از آنجایی که یکی از مهمترین اهداف فعالیت یک شرکت افزایش ثروت سهامداران می باشد از این رو مالکان شرکت می‌توانند به کمک اصول و نظاماتی که در آن پیش بینی شده است عملکرد مدیران را در جهت افزایش ثروت آنها مورد ارزیابی قرار دهند

۲- با استفاده از قواعد اصول شرکت داری برای بررسی این موضوع که آیا مدیران طبق قواعد تعریف شده در شرکت منافع خود را تعریف نموده اند یا خیر می توان اظهارنظر نمود و از طریق آن می توان حصول اطمینان نمود که مدیران خارج از این قواعد در شرکت منفعتی برای خود ایجاد نمی نمایند

۳ – اصول شرکت داری تضمین می کند که مسیر کلیه حرکت های شرکت در جهت فکری اکثریت سهامداران می باشد

۴ – با استفاده از این اصول می توان اطمینان خاطر بالایی را برای اعتبار دهندگان مالی ایجاد نمود که این شرکت به صورت کاملاً نظام مند و ساختار یافته در حال فعالیت می باشد

۵ – با استفاده از نظام اصولی شرکتی می ‌توان اطمینان حاصل نمود منافع کارکنان به عنوان یکی دیگر از ذینفعان شرکت مورد توجه قرار می گیرد

۶ – با استفاده از اصول شرکت داری می توان اطمینان حاصل نمود شرکت در قبال مسئولیت های اجتماعی خود نیز می‌تواند به خوبی وظایف خود را انجام دهد

۷ – در نهایت می توان با استفاده از این اصول عملکرد شفاف و بدون ابهامی را در گزارش‌های متنوعی که تهیه می شود از جمله صورت های مالی آن مشاهده نمود.

 

نتایج حاصل از پیاده سازی درست اصول 

۱- استفاده بهتر از سرمایه های موجود در شرکت

۲ – امکان استفاده از سرمایه‌های با هزینه پایین تر در دراز مدت در شرکت

۳ – ایجاد زمینه‌های لازم برای عملکرد بهتر شرکت در فعالیت های اصلی خود

۴ – افزایش ارزش سهام شرکت

5 – کاهش ریسک ایجاد بحران در شرکت از طریق برنامه ریزی استراتژیک

 

شرکت های ایرانی و اصول شرکت داری

با توجه به وضعیت اقتصادی در کشور ایران و منابع و ظرفیت های گسترده ای که برای رشد اقتصادی در ایران وجود دارد توجه به این اصول را می توان یکی از زیرساخت های لازم برای توسعه فعالیت های شرکت های ایرانی ی دانست از آنجایی که در حال حاضر در کشور ایران بخش بسیار زیادی از شرکت های فعال در صنایع مختلف نیازمند جذب سرمایه می باشند از این رو توجه به اصول شرکت داری می‌تواند اطمینان خاطر بالایی را در سرمایه گذاران به عنوان حداقل های لازم در هر شرکت ایجاد نماید. این در حالی است که با بررسی شرکت هایی که در حال حاضر در اندازه های کوچک و متوسط فعالیت می کنند اصول شرکت داری به صورت نظام مند و مدون کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد و اتفاقاً همین بخش از شرکت ها در کشور ما بسیار بیشتر به جذب سرمایه نیازمند می باشند.

 

بستری برای ایجاد خلاقیت و نوآوری و افزایش بهره وری در شرکت

با توجه به توضیحات ارائه شده در ارتباط با وضعیت اقتصادی در کشور و نیاز شرکت های ایرانی به توسعه اقتصادی  فعالیت های خود، از جمله عواملی که سبب ایجاد رشد اقتصادی در این شرکت ها می شود موضوع خلاقیت و نوآوری و افزایش بهره وری شرکت ها از این طریق می باشد. بنابراین با استفاده از این اصول می ‌توان بستر های لازم برای ایجاد خلاقیت و نوآوری به صورت نظام مند در این شرکت ها را فراهم آورد و از طریق آن ارتقای بهره‌وری در شرکت ‌ها به صورت پایدار اتفاق خواهد افتاد.

بنابراین می توان این طور بیان نمود که اصول شرکت داری اگر نتواند به صورت مستقیم و به تنهایی سبب جذب سرمایه در شرکتهای ایرانی شود اما به طور قطعی می تواند زمینه های لازم را برای ایجاد نوآوری در شرکتها به عنوان راهکار برون رفت از بحران های اقتصادی موجود و خلق ارزش جدید در شرکتها فراهم کند.

بر اساس مطالعاتی که در ارتباط با شرکتهای جذاب برای سرمایه گذاری در دنیا صورت گرفته است این نتیجه حاصل شده است که ۸۰ درصد سرمایه های موجود در دنیا جذب شرکت‌هایی می‌شود که از نظر ساختار حاکمیتی بر پایه اصول و قواعد تعریف شده فعالیت می نمایند و رفتارهای کاملاً حرفه ‌ای از آن شرکت ها مشاهده می‌شود بنابراین از این منظر می توان اینگونه بیان داشت که اصول شرکت داری در واقع مکمل بسیار مناسبی برای قوانین تجارت تعریف شده در جوامع و کشور ها می باشد و این اصول و قانون تجارت موجود در کشور ایران به خوبی می‌توانند عملکرد شرکت ها را در زمینه جلوگیری از بروز فساد در آن ها تحت کنترل قرار دهند. از نظر سرمایه‌گذاران خارجی نیز شرکت هایی می‌توانند بیشترین جذابیت را برای سرمایه گذاری داشته باشند که پایبندی بیشتری را به اصول شرکت داری از خود نشان می دهند و بهتر می توانند اعتماد سرمایه گذاران را جلب نمایند. این قاعده در تمامی کشور های دنیا پابرجا بوده و شرکت ‌هایی که از استاندارد های بالایی در زمینه اصول شرکت داری تبعیت می کنند مزیت رقابتی بسیار ارزنده ای نسبت به شرکت ‌های مشابه خود دارند

 

مهمترین نکاتی که اصول شرکت داری به آن می پردازد:

۱ – ویژگی های اعضای هیئت مدیره و نحوه انتخاب آنها

2 – ویژگی های مدیر عامل و چگونگی ارتباط مدیر عامل با اعضای هیأت مدیره

3 – نحوه انتخاب آن و تغییر مدیران در شرکت

۴ – میزان مسئولیت هر یک از مدیران

۵ – نظام جبران خدمات کارکنان و مدیران

۶ – ساز و کار اجرایی در زمینه پاسخگویی به حساب ها و گزارشگری های حسابرسی و کنترل های داخلی در این زمینه

۸ – نحوه تفویض اختیار هیئت مدیره به مدیرعامل

۹ – نحوه ارتباط شرکت با ذینفعان به ویژه سهامداران

۱۰- نحوه ارتباط مدیریت با کارمندان

مواردی که به آنها اشاره شد در ارتباط با موارد حاکمیت شرکتی مهمترین موضوعاتی هستند که در اصول شرکت داری به آنها پرداخته می شود

 

کلام آخر

نظام حاکم بر مدیریت کلان شرکت ها تا حد بسیار زیادی همانند نظام مدیریت کشور های جمهوری می باشد صاحبان اصلی شرکت و کشور، مسئولین مربوط به امور مدیریتی را به صورت مستقیم و غیر مستقیم انتخاب می نمایند و به همین صورت در عملکرد آنها نظارت داشته و از طریق ابزارهای کنترلی که در اختیار دارند می توانند مسیر حرکتی شرکت را در جهت مورد انتظار خود هدایت نمایند از این رو اصول شرکت داری از اهمیت بسیار بالایی در در ادامه فعالیت یک شرکت برخوردار است. با توجه به اهمیت موضوع اصول شرکت داری در این مقاله به ضرورت توجه به آن و نتایج حاصل از اجرای درست این اصول در شرکتها اشاره نمودیم همچنین به صورت کلی فواید حاصل از رعایت اصول شرکت داری در شرکتهای ایرانی مورد بررسی قرار گرفت.